Odprawa pośmiertna to jednorazowe świadczenie przysługujące rodzinie zmarłego, gdy ten był zatrudniony lub pobierał zasiłek z powodu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą. Jak można ją uzyskać? Gdzie złożyć dokumenty? Odpowiadamy na najważniejsze pytania: komu dokładnie należy się odprawa pośmiertna, jakie dokumenty są potrzebne, jak ją wyliczyć.
Co wypłaca pracodawca po śmierci pracownika?
Po śmierci swojego pracownika pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia jego rodzinie odprawy pośmiertnej. To specjalny rodzaj świadczenia przysługujący niezależnie od tego, jak i gdzie zmarła zatrudniona osoba. Nie dotyczy więc jedynie wypadków w pracy i w drodze do pracy, ale również wszelkich innych zdarzeń, w tym wypadków komunikacyjnych, chorób czy śmierci w szpitalu.
Czy pracodawca musi wypłacić odprawę pośmiertną?
Zasadniczo pracodawca nie może zrezygnować z wypłacenia świadczenia rodzinie zmarłego pracownika. Istnieją jednak dwa wyjątki, w których nie obowiązuje odprawa pośmiertna. Kodeks pracy wskazuje na jeden z nich. Pracodawca nie musi wypłacać świadczenia, jeśli ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie ustalone przez firmę ubezpieczeniową jest nie niższe niż odprawa pośmiertna. Wysokość należnego świadczenia a wysokością odszkodowania mogą się jednak różnić. W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany pokryć różnicę. Natomiast drugi przypadek, kiedy nie obowiązuje odprawa pośmiertna pracownika, to brak osób, którym można by ją było wypłacić.
Kto dziedziczy odprawę pośmiertną?
Przepisy jednoznacznie określają, jak jest dziedziczona odprawa pośmiertna, komu przysługuje i jaką kwotę może otrzymać każda z osób, której się ona należy. Co warto wiedzieć na ten temat?
Odprawa pośmiertna przysługuje małżonkowi zmarłej osoby oraz wszystkim innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej, w tym w szczególności:
- dzieciom własnym, drugiego małżonka lub przysposobionym, które nie ukończyły 16 lat lub 25 lat i się uczą.
- wnukom lub rodzeństwu przyjętemu na wychowanie i utrzymanie.
- rodzicom, jeśli ukończyli 50 lat lub są młodsi, ale niezdolni do pracy albo wychowują dziecko poniżej 16 roku życia lub uczące się poniżej 18 roku życia uprawnione do renty po zmarłym.
Co istotne, odprawa pośmiertna jest dzielona w równych częściach na wszystkich członków rodziny. Jeśli znów pozostała tylko jedna osoba do niej uprawniona, otrzymuje ona jedynie połowę wyliczonej kwoty.
Jaka jest wysokość odprawy pośmiertnej?
Wysokość odprawy pośmiertnej zależy przede wszystkim od stażu pracy u danego pracodawcy, a nie całkowitej liczby przepracowanych lat. Kwoty te wglądają następująco:
- jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat, należy mu się jednomiesięczne wynagrodzenie,
- jeśli był zatrudniony co najmniej 10 lat – trzymiesięczne wynagrodzenie,
- jeśli był zatrudniony co najmniej 15 lat – sześciomiesięczne wynagrodzenie.
Jak obliczyć wysokość odprawy pośmiertnej?
Chociaż jej wysokość ma się równać 1-, 3- lub 6-krotności miesięcznego wynagrodzenia, nie zawsze łatwo określić, ile dokładnie ma wynosić odprawa pośmiertna. Jak liczyć to świadczenie według przepisów?
Przede wszystkim warto wiedzieć, gdzie szukać podstawy prawnej. W sprawie wysokości odprawy pośmiertnej znaczenie ma Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29.05.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy […] oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy. Według niego odprawę pośmiertną wylicza się tak jak ekwiwalent pieniężny za urlop, przyjmując za podstawę:
- stałą stawkę miesięczną w wysokości odpowiadającej miesiącowi śmierci,
- przeciętną wysokość zmiennych składników wynagrodzenia za 3 miesiące za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc,
- przeciętną wysokość zmiennych składników wynagrodzenia za 12 miesięcy za okresy dłuższe niż 1 miesiąc.
Jak ma się odprawa pośmiertna a podatek? Świadczenie to jest zwolnione od podatku dochodowego i składek ZUS.
Jakie dokumenty przy odprawie pośmiertnej?
Formalności związane ze świadczeniem zależą w dużej mierze od sytuacji rodzinnej zmarłego, po którym należy się odprawa pośmiertna – dla kogo mają zostać wypłacone pieniądze, czy był on rozwiedziony/w separacji albo, czy płacił alimenty. W zależności od tego należy przygotować odpowiednie akty, zaświadczenia (np. ze szkół) i wyroki sądów, a także:
- akt zgonu – o tym, jak go uzyskać, przeczytasz tutaj: Jak można uzyskać akt zgonu i co warto o nim wiedzieć?
- zaświadczenie z ZUS o spełnianiu warunków przyznania renty rodzinnej,
- kserokopię dowodu tożsamości.
Jak otrzymywana jest odprawa pośmiertna, na wniosek czy z urzędu? Aby otrzymać świadczenie, trzeba złożyć odpowiedni wniosek wraz z dokumentami w okresie do 3 lat od śmierci pracownika.
Natomiast o innych formalnościach niezbędnych do dopełnienia po śmierci bliskiej osoby, przeczytasz tutaj: Gdzie i jakie dokumenty złożyć po śmierci bliskiej osoby?
Jeśli potrzebujesz pomocy związanej z przygotowaniem uroczystości ostatniego pożegnania, zwrócić się do zakładu pogrzebowego Styks. Nasza firma działa już od przeszło 30 lat, a organizacja pogrzebu we Wrocławiu i okolicach nie ma przed nami tajemnic. Służymy radą i wsparciem o każdej porze tak, by przejście przez niezwykle trudny moment pożegnania dla rodziny zmarłego było pełne szacunku i przepełnione miłością.