Wszystkich Świętych i Zaduszki to dwa listopadowe święta, podczas których w szczególny sposób pamięta się o zmarłych. Jak świętowane są w polskiej kulturze? Czy jest coś, czego nie wypada wówczas robić? Przedstawiamy też najbardziej interesujące ciekawostki o Wszystkich Świętych i Dniu Zadusznym.
Co jest 1 i 2 listopada?
1 listopada przypada święto Wszystkich Świętych i w polskim kalendarzu jest to dzień ustawowo wolny od pracy. Swoimi korzeniami sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa, gdzie już w IV wieku obchodzono odrębne święto ku czci osób, które oddały swoje życie za wiarę i w ten sposób zasłużyły na niebo. W IX wieku papież Grzegorz IV podjął znów decyzję, by męczenników wspominać wspólnie ze wszystkimi świętymi Kościoła katolickiego, a jako ich dzień ustanowił 1 listopada. Od kiedy obchodzimy Wszystkich Świętych? Pierwsze raz święto to miało miejsce w 837 roku. Czci się wówczas zarówno świętych znanych z imienia i zasług, jak i anonimowe osoby, które swoją postawą za życia zasłużyły na niebo.
Natomiast 2 listopada najczęściej jest określany jako Dzień Zaduszny, jednak można spotkać się również z nazwami Święto Zmarłych, Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych czy Zaduszki. Co to za święto? Według doktryny Kościoła katolickiego Dzień Zadusznych jest poświęcony wszystkim zmarłym, a nie tylko tym, którzy po śmierci poszli do nieba i zostali świętymi. Sama geneza święta może sięgać nawet czasów przedchrześcijańskich. W okolicy 1 listopada uroczystości ku czci zmarłych odprawiali między innymi Słowianie, Germanie, czy Celtowie. Dzień Zaduszny w Polsce jest traktowany jak każdy inny dzień i normalnie idzie się wtedy do pracy.
Jaka jest różnica między 1 a 2 listopada?
Chociaż przypadające 1 listopada święto Wszystkich Świętach i Zaduszki z 2 listopada mają wiele wspólnych punktów, ich znaczenie jest zupełnie inne. Dzień Wszystkich Świętych w Kościele katolickim obchodzony jest bardzo uroczyście i stanowi wyraz wiary w społeczność świętych (obcowanie świętych). Jego zadaniem jest znów nawoływanie do świętości poprzez realizowanie odpowiedniej postawy życiowej i wiarę. Z kolei mające miejsce 2 listopada Święto Zmarłych jest dniem modlitwy za tych, którzy po śmierci trafili do czyśćca oraz potrzebują jej, by osiągnąć niebo. Początkowo obchodzone było wyłącznie w klasztorach, jednak już w 1311 roku zostało wprowadzone do kalendarza liturgicznego i zaczęło rozpowszechniać się w całym Kościele katolickim.
Ze względu na rangę, jaką ma Wszystkich Świętych, kiedy się odbywa w Polsce, zawsze przypada dzień wolny od pracy. Z tego też względu większość obchodów listopadowych świąt ku czci zmarłych koncentruje się właśnie na nim. Tego dnia rodziny masowo odwiedzają groby swoich bliskich zmarłych, zostawiając na nich znicze i kwiaty. Osoby wierzące uczestniczą także w odbywających się wówczas nabożeństwach. To znów może być ważnym elementem przeżywania żałoby. Przeczytaj: Jak poradzić sobie ze śmiercią bliskiej osoby.
Natomiast jeśli chodzi o Zaduszki – kiedy wypadają i jakie mają znaczenie – ich obchody przebiegają nieco inaczej. Również mogą wiązać się z odwiedzinami na cmentarzach, jednak tego dnia Kościół nie zobowiązuje wiernych do uczestniczenia we mszy świętej.
Jak świętuje się Wszystkich Świętych?
Chociaż na dobre przywykliśmy już do tego, jak obchodzi się Wszystkich Świętych w Polsce, są kultury, w których święto to ma zupełnie inny wymiar. I tak, w Meksyku, 1 i 2 listopada obchodzi się Día de los Muertos, czyli Dzień Zmarłych. Jego obchody są przepełnione radością i kolorami. Często towarzyszą im parady, w których uczestnicy mają twarze pomalowane na wzór czaszek, co ma symbolizować obecność duchów przodków. Dodatkowo w domach i na grobach stawia się specjalne ołtarze z jedzeniem, kwiatami oraz zdjęciami i ulubionymi przedmiotami zmarłego.
Można spotykać także rejony, gdzie na Wszystkich Świętych, podaje się specjalne potrawy czy wypieki. W Hiszpanii są to na przykład huesos de santo, czyli ciasteczka z marcepanem przypominające kości, lub buñuelos – pewien rodzaj pączków.
Biorąc pod uwagę, jak w Polsce wygląda Wszystkich Świętych, co to za święto i z jakimi emocjami się wiąże, często towarzyszy mu szczególna atmosfera refleksji i zadumy. Wiele osób zastanawia się – na przykład – w co się ubrać na Wszystkich Świętych, by godnie uhonorować zmarłych. Inni znów łączą odwiedzanie cmentarzy ze składaniem kwiatów oraz zapalaniem zniczy. Planując odwiedzenie grobów dalszej rodziny lub znajomych, pomocna może okazać się wyszukiwarka osób pochowanych, która pomoże je zlokalizować.
Ważnym elementem kultywowania pamięci o bliskich, którzy odeszli, jest również opieka nad ich grobami. Jeśli nie możesz lub nie chcesz podejmować się tego zadania samodzielnie, zdaj się na zakład pogrzebowy Styks. W naszej ofercie, prócz usług pogrzebowych, znajduje się także opieka nad grobami we Wrocławiu. Możemy uporządkować grób przed listopadowymi świętami lub, w zależności od potrzeb, dbać o niego przez cały rok.
Czego nie wolno robić w Dzień Zaduszny?
Dzień Zaduszny w kulturze tradycyjnej wiązał się z wieloma zakazami. Przede wszystkim wierzono, że hałasowanie 2 listopada może zakłócać spokój zmarłych. Unikano więc głośnych prac oraz zachowywano się cicho i z powagą. Niewskazane było także robienie prania i sprzątanie, które – według wierzeń – wypędzało dusze przebywające blisko domu, a w najgorszym razie zakłócało im drogę do zaświatów.